1. Nguyên nhân

Bệnh héo vàng lá chuối (bệnh chết héo chuối, bệnh héo Panama) do nấm Fusarium oxysporum f.sp.cubense gây ra, nguồn nấm bệnh lây lan chủ yếu qua hoạt động canh tác của con người như: Qua vật liệu giống, dụng cụ canh tác, phương tiện, nguồn đất, nước. Hiện nay chưa có thuốc bảo vệ thực vật đặc hiệu để phòng trừ.

2.Triệu trứng Cây chuối bị nhiễm bệnh thường có hiện tượng vàng từ lá già bên dưới sau đó lan dần lên các lá non, triệu chứng vàng phát triển từ bìa lá và lan vào hướng gân lá. Lá bị bệnh thường héo, cuống gãy và lá treo trên thân giả, đôi khi cuống lá cũng bị gãy ở phần giữa phiến lá. Trên cây bị bệnh, các lá già bị héo khô quanh thân giả, chỉ còn một số lá đọt xanh và mọc thẳng, các lá đọt này có màu xanh nhạt hay hơi vàng hoặc bị méo mó, nhăn nheo, cuối cùng cũng bị héo úa. Cây bệnh chết nhưng thân cây không bị đổ, các bẹ ngoài bị nứt dọc, các chồi con vẫn phát triển từ thân chính nhưng sau đó cũng bị héo rụi. Cắt ngang thân giả bị bệnh sẽ thấy các bó mạch bị đổi màu nâu vàng, cắt ngang thân thật (củ chuối) các mạch có màu đỏ nâu và bốc mùi hôi. Bệnh gây hại tập trung tại vùng chuối trồng từ 3 năm trở lên, vùng trồng lâu năm thì tỷ lệ cây bị bệnh càng cao, bệnh phát sinh gây hại trong bất kỳ giai đoạn sinh trưởng của cây chuối biểu hiện rõ nhất ở giai đoạn cây chuối ra hoa và phát triển quả non.
Một số hình ảnh bệnh héo vàng lá chuối
3. Biện pháp phòng, trừ bệnh 3.1. Biện pháp phòng bệnh - Sử dụng giống chuối khỏe, sạch bệnh từ các cơ sở cung cấp có uy tín, tuyệt đối không dùng chuối từ các vườn bị nhiễm bệnh để làm giống. Sử dụng giống kháng bệnh là những giống chuối có chứa gen kháng được bệnh, giống nhiễm nhẹ. - Xử lý hố trước khi trồng: Bón vôi, phân chuồng ủ hoai mục cùng với chế phẩm nấm Trichoderma vào các hố trồng để phòng bệnh. - Xử lý cây giống trước khi trồng: Cắt sạch rễ và đất ở gốc chuối con rồi nhúng gốc vào dung dịch Bordeaux hoặc các thuốc gốc đồng trong 10 - 15 phút để diệt trừ mầm bệnh. - Tưới hoặc bón chế phẩm nấm Trichoderma cùng phân chuồng trước khi trồng hoặc tưới vào vùng rễ chuối để phòng, chống bệnh héo vàng lá chuối. - Sử dụng phân chuồng đã hoai mục, bón đầy đủ, cân đối N-P-K trong bón lót và bón thúc, hạn chế bón phân đạm Amon (NH4), thay bằng bón phân đạm Nitrat (NO3). - Bố trí hệ thống thoát nước dạng xương cá để nước mưa, nước tưới không chảy tràn trên bề mặt và không chảy tràn từ vườn nọ sang vườn kia (nhất là vào mùa mưa); không nên để ẩm độ đất quá cao (ngập úng) trong thời gian dài. - Thường xuyên kiểm tra, loại bỏ các lá già, lá vàng nghi bị bệnh đem tiêu hủy (phơi khô rồi đốt). 3.2. Biện pháp trừ bệnh - Hạn chế ra vào vườn chuối bị bệnh, khử trùng giày dép, bánh xe, công cụ canh tác để ngăn ngừa lây lan nguồn bệnh ra vườn khác trong khu vực. - Khi phát hiện cây bệnh phải đốn bỏ, đào củ và thu gom toàn bộ đem tiêu huỷ bằng cách phơi khô rồi đốt hoặc ủ kín trong bể xi măng hoặc lót nilon để bào tử nấm bệnh không lây lan ra đất, nước; rắc vôi bột vào hố đào gốc đã đào để khử trùng đất hoặc đổ trấu vào hố rồi đốt. - Những nơi chuối tiêu bị bệnh héo vàng gây hại nặng có thể chuyển sang trồng chuối tây (ít bị bệnh hơn), trồng giống chuối kháng bệnh hoặc luân canh cây chuối với cây trồng khác (chuối - mía; chuối - sắn); chuối - cây họ đậu, …) từ 2-3 năm. - Tuyệt đối không vận chuyển, buôn bán và sử dụng cây chuối giống ở vườn đã bị bệnh. - Sử dụng thuốc bảo vệ thực vật trên nhóm cây rau, cây ăn quả trong Danh mục thuốc bảo vệ thực vật được phép sử dụng ở Việt Nam có nguồn gốc đồng, nguồn gốc sinh học … để phòng trừ hạn chế nấm gây bệnh. (Trong danh mục thuốc BVTV không có thuốc sử dụng dành riêng cho cây chuối). Liều lượng, nồng độ theo khuyến cáo của nhà sản xuất ghi trên bao bì. Nguyễn Thị Hằng – Chi cục Trồng trọt và BVTV