Bánh chưng Bờ Đậu sản vật đã nổi tiếng từ lâu, vỏ bánh xanh, dẻo, nhân bánh bùi ngậy, pha chút cay cay, thơm thơm của hạt tiêu, mang hương vị đặc trưng của bánh chưng vùng đất “Thủ đô gió ngàn”. Làng nghề bánh chưng Bờ Đậu đến nay đã có tuổi đời trên 60 năm; cùng với thời gian, bánh chưng Bờ Đậu đã khẳng định được thương hiệu và trở thành 1 trong 5 làng bánh chưng nổi tiếng nhất miền Bắc. Hiện tại, Làng nghề bánh chưng Bờ Đậu có tổng số 50 thành viên với trên 150 lao động. Hàng năm, mỗi hộ thành viên sản xuất và bán ra thị trường khoảng 30 nghìn chiếc bánh chưng với doanh thu trên 700 triệu đồng. Dịp Tết nguyên đán là thời điểm làng nghề nhộn nhịp nhất, nhu cầu tiêu thụ bánh chưng tăng cao, trung bình 1 ngày mỗi hộ bán ra từ 700 – 1000 chiếc.
Bà Nguyễn Bích Liên - Chủ tịch HĐQT, Giám đốc HTX hoàn thiện công đoạn gói bánh Công đoạn làm nên những chiếc bánh chưng Bờ Đậu có nhiều nét độc đáo, khác biệt với những nơi khác. Đầu tiên, bánh được gói hoàn toàn bằng tay, không hề sử dụng khuôn; đây là một trong những kỹ nghệ riêng biệt chỉ có ở làng Bờ Đậu. Theo những người lành nghề, việc gói bánh chưng bằng tay giúp họ có thể điều chỉnh chiếc bánh thật chặt, vuông đều 8 cạnh bằng nhau. “Trăm hay không bằng tay quen”; những người làm bánh chưng Bờ Đậu đầy kinh nghiệm luôn cho ra những chiếc bánh chưng đẹp mắt, đều nhau tăm tắp. Bánh cho vào luộc không bị méo mó, hay căng phồng, nứt vỡ mà chiếc nào cũng vuông thành sắc cạnh. Để có được những chiếc bánh chưng Bờ Đậu thơm ngon nức tiếng như ngày nay thì khâu chọn nguyên liệu và sơ chế nguyên liệu hết sức quan trọng. Gạo nếp để làm bánh chưng là gạo nếp vải đặc sản, không ẩm mốc, không lẫn tạp, hạt gạo rộng, chắc đều… Gạo được tiến hành vo và ngâm trong khoảng vài giờ để gạo nở ra, sau đó để ráo nước và cho thêm chút muối để bánh thêm đậm đà. Đỗ làm nhân phải là đỗ xanh nguyên lõi, vỏ mỏng, vàng tươi và có vị thơm tự nhiên. Sau khi làm vỡ đôi hạt đỗ, ngâm nước cho đỗ mềm, sau đó đãi thật sạch lớp vỏ bên ngoài. Nhân bánh được làm bằng thịt lợn ba chỉ tươi ngon, săn chắc, ướp với hạt tiêu và được gói bằng lá dong rừng. Sau khi gói xong, bánh được ngâm trước với nước trong khoảng thời gian 30 phút rồi luộc trong vòng từ 8-10 tiếng, cần bổ sung thêm nước cho bánh chín đều từ trong ra ngoài. Một điều đặc biệt nữa chính là nguồn nước được dùng để luộc bánh chưng; đó là nước suối nguồn trên núi đá phía sau làng Bờ Đậu. Thứ nước trời cho này giúp cho bánh chưng giữ nguyên được màu xanh lá dong và tạo nên mùi thơm đậm đà hòa quyện trong nồi bánh. Các sản phẩm bánh chưng của làng nghề cũng ngày một đa dạng và phong phú. Ngoài bánh chưng truyền thống, làng nghề còn sản xuất bánh chưng lá giềng, bánh chưng gấc, bánh chưng nếp cẩm…đáp ứng đa dạng nhu cầu của người tiêu dùng. Bánh chưng Bờ Đậu - Sản phẩm nông nghiệp tiêu biểu tỉnh Thái Nguyên năm 2021 Với mục tiêu đẩy mạnh phát triển sản xuất, mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm, tháng 06/2021 Hợp tác xã truyền thống bánh trưng Bờ Đậu đã được thành lập với 08 thành viên. Sản phẩm bánh chưng truyền thống Bờ Đậu của Hợp tác xã được chứng nhận là sản phẩm OCOP 3 sao và là một trong 27 sản phẩm nông nghiệp tiêu biểu tỉnh Thái Nguyên năm 2021. Bánh chưng Bờ Đậu trải qua nhiều năm đã và đang là đặc sản nổi tiếng của tỉnh Thái Nguyên, được đông đảo khách hàng trong nước, ngoài nước biết đến và yêu thích. Sản xuất bánh chưng Bờ Đậu đã tạo công ăn việc làm, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho người dân và góp phần đẩy mạnh phát triển kinh tế-xã hội của địa phương, ghi danh Thái Nguyên vào bản đồ ẩm thực Việt Nam./. Huy Hoàng - TTKN